24 Июл 2018
Тобистон айёмест, ки ба инсоният баробари бахшидани нерӯ, муаммоҳоро низ пеш меорад. Аз он ҷумла, гармии аз ҳад зиёди ҳаво аст, ки нурҳои баланди офтоб метавонанд ба организми инсон таъсири амиқ расонанд. Тибқи маълумоти мутахассисони ин соҳа ҳарорати баланд ва пасти муҳити беруна ба вайроншавии мубодила таъсир расонида, сабабгори гармшавии аз ҳад зиёди одам мешавад.
Маркази назорати давлатии снитарию эпидемиологии шаҳри Хуҷанд ҳам вобаста ба гармшавии ҳарорат қарори дахлдор бароварда, як қатор чорабиниҳоро зери назорат гирифтааст.
Бо мақсади пешгирии ҳодисаҳои нохуш, заҳролудшавӣ аз мавод ва маҳсулоти қаннодии кремдор, нӯшокиҳои хонагии ташнагишикан, хуришҳои дар шароити хона тайёркардашуда, ҳамзамон бо ҳадафи таъмини амнияти санитарию эпидемиологии аҳолӣ дар марҳилаи фасли гармо истеҳсоли маҳсулоти қаннодии кремдор дар муассисаҳо, новобаста аз шакли моликият ва тобеъият, ки хулосаи санитарию эпидемиологии мақомотҳои назорати давлатии санитарию эпидемиологиро надоранд, манъ карда шуд. Мутобиқи қарори қабулнамудаи Маркази назорати давлатии санитарию эпидемиологии шаҳри Хуҷанд маҳсулоти қаннодии кремдори бе нишондиҳандаҳои талабот нисбати борбандӣ, тамғагузорӣ, сифат ва бехатарӣ, муҳлати истифодаи онҳо, шароити нигоҳдории онҳо ба муомилот набароварда, интиқоли маҳсулоти қаннодии кремдор тавассути воситаҳои нақлиёти махсусгардонидашуда, ки шаҳодатномаи санитарӣ доранд, амалӣ карда шаванд. Ба фурӯш баровардани консерваҳои хонагӣ, кала-почаю шикамбаҳои ҷӯшонидашуда ва яхнӣ қатъиян манъ аст. Фурӯши маҳсулоти тезвайроншаванда, аз қабили гӯшти қима, маҳсулоти гӯштии тайёр, ҳасибҳо, ҳама намуди маҳсулоти ширӣ, ки бе истифодаи яхдон фурӯхта мешаванд, манъ мебошад. Инчунин, фурӯши нӯшокиҳои ташнагишикан бо воситаи аробачаҳо, шарбатҳо, коктейли ширӣ, яхмоси мулоим аз фрезерҳо дар қади кӯчаҳо ва майдонҳо боздошта шудааст. Роҳбарони бозорҳо ва марказҳои савдо вазифадор гардиданд, ки барои аз тарафи фурӯшандагон риоя намудани қоидаҳои санитарию гигиенӣ шароит фароҳам оранд.- Қайд кардан ба маврид аст, ки қариб ҳар рӯз кормандони шӯъбаи мо ба рейд баромада, иҷроиши қарори мазкурро назорат мебаранд, - гуфт корманди шӯъбаи гигиенаи хӯрокворӣ Лутфуллохон Сиддиқов, - ва то ин фурсат беш аз 100 литр компоти хонагӣ, 55 литр дуғоб, беш аз 100 литр коктейл ҳамчун маҳсулоти шубҳаноки бе экспертиза барои таҳлил ба марказ оварда шуд.
Дар муддати аз 2 майи соли 2018 то ба имрӯз 12 килограмм гӯшти қима, 19,900 кг сихкабоби қима, 16 адад сихкабоби мурғӣ, 2 дона мурғи грил, 14 кг резаи гӯшти гов бо равған, 20,5 кг чарбуи гов ва 300 дона тухми дар офтоб фурӯхташаванда барои ташхиси кимиёвӣ ва бактериологӣ ба марказ оварда шуданд.
Дар ҳавои гарм фурӯши гӯшт дар дӯконҳои гӯштфурӯшӣ баъзе аз харидоронро ба ташвиш меандозад, зеро маҳсулоти гӯштӣ тез вайрон шуда, боиси ба бемории сироятӣ гирифтор гаштани одамон мешавад. Лутфуллохон Сиддиқов гуфт, ки соли гузашта тамоми дӯконҳои гӯшфурӯшии бозори «Панҷшанбе» ба системаи ягонаи канализтсонӣ пайваст шуда, ба ҳар як дӯкон хати об кашида шуд. Ба ақидаи мутахассисон фурӯхтани гӯшти вайроншуда бар манфиати худи фурӯшандагон нест. Зеро гӯшти вайроншудаи ӯро ҳеҷ кӣ намехарад ва ӯ кори ӯ ба зиён меравад, бинобар ин, онҳо кӯшиш мекунанд ҳарчӣ пештар маҳсулоти гӯштии худро фурӯшанд. Дар баъзе дӯконҳо ба системаи вентилятсионӣ низ аҳамияти ҷиддӣ дода, ба дӯконҳояшон кондитсионер насб кардаанд.
Муовини сардухтури МНДСЭ-и шаҳри Хуҷанд Раҳмон Муҳаммадиев иттилоъ дод, ки мувофиқи меъёр бояд ҳар як дӯкони гӯштфурӯшӣ яхдону об дошта, кундаи гӯштмайдакуниро намак пошанд, ҳамчунин, ба намуди зоҳирии худ аҳамият дода, фурӯшандагон бо хилъати сафед савдо кунанд ва ҳатман аз муоинаи духтур гузаранд.
Масъалаи дигари ташвишовар, ки дар фасли гармо хотири харидоронро озурда месозад, фурӯши маҳсулоти дар хона тайёршаванда дар зери офтоб ва сари кӯчаҳо, аз ҷумла кала-почаву ҷуворимакка маҳсуб меёбад. {ар бегоҳ дар қади кӯчаҳои бозори «Панҷшанбе» фурӯши маҳсулоти кала-поча авҷ мегирад. Ин дар ҳолест, ки дар кӯчаи Шарқи ин мавзеъ барои сохтани роҳи зеризаминӣ корҳои сохтмонӣ рафта истодааст ва тамоми он чанги замин ба рӯи ин маҳсулот мешинад.
Кормандони МНДСЭ-и шаҳри Хуҷанд ба маҳсулоти фурӯхташавандаи дохили бозору мағозаҳо нзорати ҷиддӣ мебарад, вале дар самти савдои кӯчагӣ иброз медоранд, ки манъ намудани фурӯши маҳсулот дар қади кӯчаҳо ва ҷойҳои фарҳангиву фароғатӣ ба ӯҳдадориҳои онҳо дохил намешавад, зеро дар ҳолати пайдо кардани камбудиҳо дар дохили бозору мағозаҳо онҳо метавонанд дари ин гуна ҷойҳоро банданд ва то ислохи камбудиҳо фаъолияти онҳоро боз доранд, аммо савдои кӯчагиро манъ кардан ғайриимкони маркази назорати санитарию эпидемиологӣ мебошад.
Дар ин ҷо нақши кормандони шӯъбаи Вазорати корҳои дохилии чти дар шаҳри Хуҷанд хеле бориз аст. Маҳз туфайли дахолати онҳо савдои кӯчагӣ ба низом медарояд ва фурӯши маҳсулоти пастсифат боздошт мегардад.
Аммо дар ин ҳолат ақидаи фурӯшандагону харидорон ва кормандони мақомоти ҳифзи ҳуқуқу тартиботи ҷамъиятӣ хилофи ҳамдигар аст. Маърифат Деҳқонова ном фурӯшандаи кала-поча бо изҳори норозигӣ гуфт, ки мардуми бечора бо ин тарз зиндагии худро пеш мебарад, барои худу фарзандонаш бо ин роҳ ризқ меёбад, аммо намегузоранд, ки дар ҷойи серодам нишаста, савдо кунанд.
- Мардум одат кардааст, ки маҳсулоти дар пеши чашмаш бударо харида равад, вале агар дар масофаи камтар дуртар савдо кунем, онҳо намераванд ва маҳсулоти боа зобе тайёркардаи мо аз фурӯш мемонад, - иброз медорад ӯ.
Вале бояд қазоват кард, ки мардумро ба ин гуна хислат худи фурӯшандагон хӯй гирондаанд, агар ҳама ба дохили бозор дароянд, мардуми дар ҳақиқат харидори кала-поча дар куҷое, ки бошанд, рафта мехаранд.
- Ман ҳаргиз аз он ҷое, ки чанги кӯча он тараф истад, чанги кафши одамон ба рӯи маҳсулот менишинад, намехарам, - гуфт харидоре бо номи Султон Умаров, - зеро ба ман саломатии худу аҳли байтам қимат аст. Дар ин гармо фурӯшандагон маҳсулоти гӯштии худро зери шуои офтоб нигоҳ дошта, болояшро бо селофан пӯшонидаанд гӯё бо ин хотир онҳоро аз чангу ғубор эмин медошта бошанд, ҳол он, ки маҳсулот аз буғҳои зари ин селофанмонда аллакай вайрон мешавад. Фикр мекунам, ки агар фурӯшандагон ба ҷои бо кормандони ҳифзи ҳуқуқ манша кардану ҷанҷол намудан, ба гапи онҳо даромада, маҳсулоти худро дар ҷойҳои муқарраргашта фурӯшанд, мардум ба он одат карда, новобаста ба дурии масофа аз он ҷо харид мекунанд.
Бале, саломатӣ ганҷи ноёб буда, ҳифзи он аз ҳар як шах масъулият металабад. Фурӯшандагон барои дарёфти маблағ дар куҷое, ки рост ояд ба савдо машғул мешаванд, вале харидорон, ки нигоҳбони саломатии худу фарзандони худанд, бояд аз ҷойҳои безарар маҳсулот харанд ва истеъмол намоянд, саломатии худ ва пайвандонашонро зери назорат гиранд.
Мавзуна НОЗИМӢ,
«Тирози ҷаҳон»
